Welke rol speelt de ANVS bij de mogelijke komst van SHINE?

Nieuwsbericht | 08-02-2022 | 13:42

En wat gebeurt er als een initiatiefnemer zich bij ons meldt en wat weten we dan al van het technische ontwerp en de veiligheid? Wat gebeurt er dus eigenlijk voorafgaand aan een vergunningsaanvraag? We starten hierover een serie ‘Kijkje achter de schermen’ en trappen af met Rick Bulk, onze teamleider vergunningverlener nucleaire installaties. Hij geeft aan hoe ver SHINE met het initiatief is, of ze de enige zijn op dit gebied en wat de rol van de ANVS daarbij is.

Wat wil SHINE gaan doen?

"SHINE wil medische isotopen produceren. Medische isotopen, ofwel radionucliden, zijn radioactieve stoffen die worden toegepast in de nucleaire geneeskunde voor de diagnostiek en de behandeling van ziekten, zoals hartziekten of schildklierkanker. Er is veel vraag in Europa, maar ook wereldwijd, naar medische isotopen. Met de technologie van SHINE worden medische isotopen geproduceerd door uraniumkernen te splijten met behulp van een deeltjesversneller. Dit gebeurt in een vloeibare  oplossing in een vat, waarin het uranium is opgelost. De medische isotopen ontstaan door het uiteenvallen van uraniumatomen na kernsplijting."

"SHINE is vanwege die kernsplijting een nucleaire installatie. Op dit moment wordt door SHINE in de Verenigde Staten een installatie gebouwd die voor het eerst medische isotopen op deze wijze moet gaan produceren. SHINE heeft het plan om de installatie in Veendam zoveel als mogelijk hetzelfde te ontwerpen als de installatie die in de Verenigde Staten komt. Doorgaans worden medische isotopen geproduceerd met behulp van een reactor, zoals ook gebeurt in de Hoge Flux Reactor (HFR) in het Nederlandse Petten."

Is SHINE het enige nieuwe initiatief voor de productie van medische isotopen?

"Nee. Naast het initiatief van SHINE voor een medische isotopenfabriek is er het initiatief voor een nieuwe medische isotopenreactor. Volgens de plannen van de initiatiefnemers NRG/PALLAS moet deze de Hoge Flux Reactor (HFR) in Petten gaan vervangen. De nieuwe onderzoeksreactor wordt ingezet voor onderzoek en voor de productie van medische isotopen."

Hoe ver is SHINE in Nederland met zijn initiatief?

"SHINE is zijn organisatie in Veendam aan het opbouwen en is onder meer bezig met de voorbereiding voor een vergunningsaanvraag op grond van de Nederlandse Kernenergiewet. Daar komt de ANVS om de hoek. Wij bekijken of een vergunningaanvraag voldoet aan de veiligheidseisen vanuit de Kernenergiewet. Hierover voert SHINE daarom vooroverleg met de ANVS. Tijdens zo’n vooroverleg leggen wij uit wat de Nederlandse eisen, wet- en regelgeving zijn ten aanzien van het bouwen van een nucleaire installatie. De initiatiefnemer laat aan ons de technische veiligheidsonderbouwing zien. Zo ver is het bij SHINE echter nog niet. Ze zijn nog bezig met de opbouw van de organisatie, ook zitten ze nog in de onderzoeksfase. Ze onderzoeken bijvoorbeeld hoe ze kunnen voldoen aan allerlei Nederlandse veiligheidseisen."

Details van toetsingskader vastleggen

"Op dit moment onderzoekt de ANVS hoe de details van het toetsingskader er precies uit moeten zien voor SHINE.  Voor elke nucleaire installatie moet er namelijk tot in de details getoetst worden of een installatie veilig is en aan de Nederlandse wet en regelgeving voldoet. Dit gebeurt bij de aanvraag van de vergunning door de ANVS. Daarom willen we vóór de vergunningaanvraag komt zoveel mogelijk alle details in kaart hebben gebracht.  Elke installatie werkt net wat anders. Het is essentieel om de veiligheidswerking van een specifiek installatieonderdeel goed te kunnen controleren. Daarom wordt het standaard toetsingskader voor een nucleaire installatie altijd aangevuld met specifieke onderdelen van de betreffende installatie. De ANVS heeft hiervoor de juiste informatie nodig van SHINE. 

Naast de technische onderbouwing moet SHINE een milieueffectrapport (MER) opstellen om het milieubelang een volwaardige plaats in de besluitvorming te geven. De ANVS heeft in september 2021 al aangegeven wat SHINE voor de MER moet  onderzoeken. Denk aan de gevolgen van de fabriek voor de lucht- en bodemkwaliteit of aan (technische) uitvoeringsalternatieven. Dit advies heet het ‘Advies Reikwijdte en Detailniveau’ voor het milieueffectrapport."

Er ligt dus nog geen vergunningaanvraag, maar Rick wat zijn jouw verwachtingen voor 2022 voor SHINE?

"SHINE Europe in Veendam is op dit moment nog een organisatie in opbouw. Aan de ene kant kunnen ze leunen op een Amerikaanse organisatie en een Amerikaans ontwerp. Aan de andere kant zullen ze voor de Nederlandse situatie nog veel werk moeten doen, voordat ze alle informatie hebben die nodig is voor een vergunningaanvraag voor de vestiging in Veendam. Ik verwacht in 2022 veel contact met de organisatie te hebben om zeker te weten dat ze straks bij de vergunningaanvraag aan alle eisen voldoen."

Wanneer verwachten jullie klaar te zijn met het toetsingskader voor de vergunningaanvraag?

“De uitdaging zit in de detailuitwerking. SHINE moet aantonen dat het voldoet aan de Nederlandse doelstellingen op elk detail. Ik zal een voorbeeld geven. Een van de doelstellingen is je moet zo bouwen dat de installatie bestand is tegen potentiële risico’s rondom de gewenste locatie. SHINE wil in Veendam, een aardbevingsgebied, bouwen. Het ontwerp zal hier dus nadrukkelijk rekening mee moeten houden. Ze moeten aantonen dat de isotopenfabriek hier tegen bestand is. 

Vanwege dit soort doelstellingen vinden bij nucleaire vergunningen veel complexe technische beoordelingen plaats. De ANVS beoordeelt of de berekeningen en gegevens van een aanvrager kloppen en inderdaad leiden tot het voldoen aan de doelstellingen. Voordat SHINE een vergunningaanvraag kan indienen zullen al deze gegevens compleet en beoordeeld moeten zijn door de ANVS. De verwachting is daarom dat de vergunningaanvraag niet in 2022 komt. Overigens geldt dat als we een voorlopige (ontwerp)vergunning afgeven iedereen daar op kan reageren. Net als bij het MER gelden er specifieke regels voor het reageren op een (ontwerp)vergunning.”

De volgende keer zoomen we in hoe de techniek van SHINE precies werkt en welke aandachtspunten de ANVS ziet. 

Lees hier meer over wat Rick en zijn team doen ten aanzien van nucleaire installaties.