Nog niet alle tandartsen en dierenartsen gebruiken röntgenapparaten veilig, wel goede inzet
Nog niet alle tandartsen en dierenartsen maken veilig gebruik van röntgenapparaten. Er zijn praktijken die aandacht moeten besteden aan hun administratie en die ervoor moeten zorgen dat er deskundigen op het gebied van stralingsbescherming betrokken zijn bij de praktijk. Dat blijkt uit toezicht van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming bij tandartsen- en dierenartsenpraktijken.
We hebben afgelopen jaar 10 dierenartsenpraktijken en 16 tandartspraktijken in heel Nederland geïnspecteerd. Deze 26 praktijken hebben we bewust uitgekozen voor een inspectie, omdat ze op papier niet leken te voldoen aan de eisen. De bevindingen uit deze inspectiebezoeken zijn dus niet representatief voor alle praktijken.
De inspectiebezoeken van afgelopen jaar zijn een vervolg op eerdere inspecties in 2021. In dat jaar hebben we 500 tandartsenpraktijken en 250 dierenartsenpraktijken een verplichte vragenlijst toegestuurd. Ook hebben we 35 dierenartsenpraktijken bezocht in 2021. Op basis van dit administratieve toezicht en de inspectiebezoeken samen, concluderen we dat praktijken grotendeels voldoen aan de eisen en dat de wil er is om helemaal te voldoen.
Belangrijkste resultaten
Tijdens de inspectiebezoeken in 2022 gebruikten 19 van de 26 praktijken röntgenapparatuur zonder de juiste registratie of vergunning. Een verklaring hiervoor is dat sommige praktijken een extern bedrijf hadden ingeschakeld om alle verplichtingen rond gebruik van röntgenapparatuur voor hen te regelen. Ze waren hiermee in de veronderstelling dat de registratie bij ANVS daarmee ook in orde is. Deze aanname van de praktijkeigenaren bleek onterecht te zijn.
De inspecteurs hebben verder gekeken of er voldoende deskundigen betrokken zijn. Een praktijk kan daarvoor een stralingsbeschermingsdeskundige inhuren. Op de werkvloer moet daarnaast minimaal 1 medewerker zijn opgeleid tot toezichthoudend medewerker stralingsbescherming. Bij 5 praktijken bleek dat er geen stralingsbeschermingsdeskundige betrokken was. Bij 8 praktijken was het röntgentoestel door onbevoegden te bedienen, of kon de ruimte niet op slot als deze niet in gebruik was.
In 13 gevallen moest de praktijk na de inspectie de röntgenapparatuur onklaar laten maken. Ze mochten de apparatuur weer in gebruik nemen zodra de overtredingen waren weggenomen. In alle gevallen hebben de praktijken de overtredingen op korte termijn opgelost. Bij herinspecties bleken ze allemaal te voldoen aan de regels. Een compleet overzicht van de resultaten is te vinden in de factsheet voor tandartsen en de factsheet voor dierenartsen.
In dit toezicht werken we samen met de Nederlandse Arbeidsinspectie en met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. We hebben de resultaten uit dit toezichtsonderzoek ook met hen gedeeld.
Hoe veilig is röntgenfotografie
Bij een röntgenfoto wordt een kleine hoeveelheid straling gebruikt om een foto te maken van iets in het lichaam van een mens of dier. Denk aan tanden en botten. Röntgenstraling kan schade toebrengen aan cellen en dna. Om mogelijke schade te voorkomen, gelden er eisen aan het gebruik van röntgenapparatuur. Ook moet oneigenlijk of onbedoeld gebruik voorkomen worden.
De ANVS houdt toezicht op gebruik van röntgenapparatuur bij tandartsen en dierenartsen, samen met de andere toezichthouders. Dat doen we vooral vanwege de hoeveelheid röntgenfoto’s die iedere dag in alle praktijken samen wordt gemaakt. Bij elkaar opgeteld zorgen deze foto’s voor een belangrijk deel van de stralingsblootstelling van de bevolking in Nederland. Daarom is in de wet geregeld dat röntgenapparatuur veilig en verantwoord wordt gebruikt en houden we dat ook in de gaten.
Vervolg
We hebben praktijken en de betrokken brancheorganisaties in de afgelopen jaren herhaaldelijk geïnformeerd over de wettelijke verplichtingen om veilig te werken met röntgentoestellen. Dit hebben we gedaan met de invoering van de aangepaste regelgeving voor stralingsbescherming in 2018. Ook vroegen we er aandacht voor tijdens de inspecties die door de ANVS sindsdien zijn uitgevoerd in deze sectoren. We gaan praktijken actief informeren naar aanleiding van de uitkomsten van dit toezichtsonderzoek.
Verder gaan we in gesprek met de betrokken brancheorganisaties. Met de betrokken brancheorganisaties is er ook meerdere malen contact geweest. Deze hebben zich ingespannen om hun achterbannen te informeren. We blijven in gesprek met deze organisaties.
Daarmee verwachten we dat alle praktijken op de hoogte zijn van de eisen en deze ook hebben doorgevoerd. Als het nodig is toetsen we dat met een administratieve controle of inspectiebezoek.